AHAA momentje over het wel of niet oprichten van een stichting voor sociaal ondernemers!
Moet ik een stichting oprichten? Dit is een vraag waar veel social entrepreneurs vroeg of laat tegenaan lopen. Er is veel informatie te vinden over welke bedrijfsvormen er zijn en wat deze inhouden wat betreft aansprakelijkheid, belasting etc. Bijvoorbeeld bij de KvK en bij de belastingdienst. Ook specifiek voor sociale ondernemers is genoeg te vinden. Deze inhoudelijke kennis laat ik daarom achterwege.
Het toepassen van deze informatie is echter niet altijd even gemakkelijk. Zonder de suggestie volledig te zijn, geef ik in deze blog daarom 6 situaties die voor jou als social entrepreneur relevant kunnen zijn bij het maken van een keuze.
- Ik ben starter
- Mijn sociale doel is het belangrijkst, maar ik wil ook winst maken
- Ik wil iets met scheiding tussen eigendom en zeggenschap
- Ik wil financiering ophalen
- Ik moet contracten afsluiten met een grote financiële verplichting
- Ik werk veel met vrijwilligers
1 – Ik ben starter
Sommige rechtsvormen, zoals een stichting of BV, brengen meer administratieve lasten en kosten met zich mee, zoals het opstellen van statuten, jaarlijkse rapportages en boekhouding. Voor een kleinere, startende sociaal ondernemer kunnen deze lasten zwaar wegen, terwijl een eenvoudiger bedrijfsvorm zoals een eenmanszaak minder administratieve rompslomp met zich meebrengt en dus goedkoper is.
Ook is de kans groot dat het fiscaal voordeliger is om voor een eenmanszaak of VOF te kiezen, omdat deze bedrijfsvormen onder de Inkomstenbelasting vallen waar je belastingvoordeel heb als starter.
2 – Mijn sociale doel is het belangrijkst, maar ik wil ook winst maken
Je hebt een maatschappelijk doel en bij jou staat ‘impact first’, dit vind je belangrijker dan (veel) geld verdienen. Vergeet echter niet dat winst ook nodig is voor de continuiteit van je onderneming. Je wilt op de lange termijn impact maken. Als sociaal ondernemer is het daarom extra belangrijk om te beslissen wat je met eventuele winsten wilt doen.
In een stichting moeten alle winsten terugvloeien naar het sociale doel. Dit betekent vaak dat er geen of zeer beperkte winst is, ook om het betalen van vennootschapsbelasting te voorkomen.
In andere bedrijfsvormen ben je daar flexibeler mee. In bijvoorbeeld een BV kun je winsten reserveren om op een later moment te investeren in het bedrijf of delen met aandeelhouders, mits dit in lijn is met je impactdoelen. Een eenmanszaak ben je in feite zelf en dus zal de winst ook automatisch van jou zijn.
3 – Ik wil iets met scheiding tussen eigendom en zeggenschap
In hoeverre wil je de controle over de onderneming houden? Hoever wil je gaan in de transparantie en de totale toewijding aan een bepaald maatschappelijk doel.
In een stichting heb je als oprichter geen directe eigendomsrechten en ligt de zeggenschap bij een onafhankelijk bestuur of is er een raad van toezicht. Je geeft je idee als het ware aan de maatschappij zonder rechten op winstuitkering en zonder mogelijkheid om in de toekomst de onderneming te verkopen. Dit maakt ook dat een stichting groot vertrouwen van de omgeving ontvangt dat het maatschappelijke doel nagestreefd wordt.
In een BV heb je veel vrijheid bij het inrichten ervan. De mate van eigendom en zeggenschap kun je zelf bepalen. Er zijn diverse manieren waarop je beslissingen over de sociale impact en winstuitkering kunt vastleggen. Als je hier meer over wilt weten raad ik je deze Positieve Impact podcast aflevering 21 aan: Toekomstgericht ondernemen met Steward-ownership (Gijsbert Koren).
4 – Ik wil financiering ophalen
Met financiering bedoel ik alle vormen van financiering zoals geldlening, crowdfunding en subsidie. Vooropgesteld kun je alle soorten financiering aanvragen met elke bedrijfsvorm. Echter tóch heeft de bedrijfsvorm invloed op de mogelijkheden. De Social Enterprise heeft voor sociaal ondernemers een handige financieringstool gemaakt, die ik zeker aanraad! Bekijk eventueel ook RVO en natuurlijk de subsidie mogelijkheden binnen je eigen gemeente en provincie.
Welke voor- en nadelen zijn er voor een stichting?
- Voor het aanvragen van een geldlening bij een traditionele bank werkt het eerder tegen je, omdat in een stichting alle inkomsten aan het realiseren van het doel besteed worden. Dit betekent dat er volgens de historische cijfers geen geld beschikbaar is voor de rente en aflossing. En dit ‘begrijpt’ (het systeem van een) bank niet.
- Investeerders in eigen vermogen zullen waarschijnlijk niet voor een stichting kiezen. Voor hen is bijvoorbeeld een BV veel logischer, omdat hierin op een flexibeler manier met winstuitkering en verkoop van aandelen kan worden omgegaan.
- In geval van subsidies bestaan voor alle bedrijfsvormen opties. Maar er zijn wel degelijk meer mogelijkheden voor een stichting. Dit heeft ook te maken met de gouvernance, het bestuur van een organisatie. Oftewel met het vorige punt over zeggenschap en eigendom.
- Wanneer donaties belangrijk zijn voor jouw onderneming is een stichting aan te raden. Naast het vertrouwenwekkende karakter, geeft dit de mogelijkheid om een ANBI status aan te vragen. Hiermee krijgen zowel de stichting als de schenkers belastingvoordeel.
5 – Ik moet contracten afsluiten met een grote financiële verplichting
Denk hierbij aan aannemen van personeel, geldleningen of een huurcontract. Maar ook andere zaken zoals een grote opdrachten met leveringsverplichting, waarbij uitloop van de kosten voor jouw rekening komt.
Elke rechtsvorm brengt verschillende niveaus van persoonlijke aansprakelijkheid met zich mee. In een stichting of BV ben je als oprichter en bestuurder in de meeste gevallen beperkt aansprakelijk, tenzij er sprake is van wanbeleid. Bij een eenmanszaak of VOF ben je als ondernemer persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming, wat een groot risico kan zijn voor ondernemers.
6 – Ik werk veel met vrijwilligers
Als je je vrijwilligers een vergoeding wilt geven, maar geen loonadministratie wenst te voeren, dan kan dat onder bepaalde voorwaarden. Deze kun je vinden op de site van de belastingdienst. Hoofdregel: als je een stichting of vereniging bent én je bent niet vennootschapsbelastingplichtig (winstbelasting) dan kun je in 2024 een maximale vergoeding betalen van EUR 5,50 per uur / EUR 210,- per maand / EUR 2.100,- per jaar betalen zonder een loonaangifte te doen. De bedragen wijzigen jaarlijks.
Wat ook een overweging is, is de vrijwilligersverzekering. Als mensen voor je werken en er overkomt hen wat of zij berokkenen andere schade, dan ben jij aansprakelijk. Daarvoor heb je een ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekering nodig. Om vrijwilligerswerk makkelijker te maken betalen veel gemeentes dit voor alle vrijwilligers. Je kunt bij je gemeente checken of ook jouw gemeente dit heeft geregeld.
Laatste uitsmijters
- Conclusie is niet te trekken zonder informatie over je huidige situatie en je wensen voor de toekomst.
- Je ziet vaak een combinatie tussen een stichting enerzijds en BV(‘s) of eenmanszaak anderzijds. Dit geeft meer vrijheid in de bedrijfsvoering, waardoor je van beide walletjes wat mee kan pikken.
- Dit laatste punt is voor mij geen reden om voor een stichting te kiezen. Maar áls je er voor kiest is het tóch leuk om te weten dat een stichting in aanmerking voor (zeer) hoge kortingen op abonnementen. Denk aan IT oplossingen zoals Microsoft Office of Canva, maar ook bij een oplossing om je impact te meten (Social handprint).
Heel veel succes met je keuze en mocht je hierover willen sparren of een ander AHAA momentje zoeken: neem contact met me op!